De brug tussen bedrijfsleven en onderwijs is de relatie

Vanavond hebben wij een prachtige avond gehad waarbij we het voorrecht hadden om 138 Arnhemse ondernemers te mogen ontvangen op onze faculteit. Na de officiele ledenvergadering kregen de ondernemers een rondleiding in onze laboratoria. We kregen buitengewoon postieve reacties. Een compliment aan onze organisatie: van student, docent, labmedewerker, ondersteunend personeel tot concierge, management en catering was betrokken. Gewoon, iedereen in zijn vrije tijd. Een bewijs dat als je vertrouwen geeft, je ook vertrouwen terugkrijgt. Petje af!

Als gastvrouw had ik de eer iets te mogen vertellen over wat de HAN en het bedrijfsleven voor elkaar kunnen betekenen. Hieronder mijn presentatie.

De brug tussen bedrijfsleven en onderwijs is de relatie

Welkom bij de Faculteit Techniek van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. We zijn dankbaar en trots dat u bereid bent om uw ledenvergadering te houden in ons nieuwe gebouw van Engineering.

Wat kan de HAN betekenen voor het bedrijfsleven? Jaarlijks leidt de HAN zo’n 30.000 studenten op en worden er zo’n 8.000 afgestudeerden afgeleverd aan de arbeidsmarkt: grote bedrijven, MKB, overheid, zorg en onderwijs. Ongeveer 10.000 studenten gaan er jaarlijks op stage, doen een afstudeeropdracht of nemen deel aan een project voor het bedrijfsleven (gemakshalve schaar ik overheid en non-profit organisaties ook maar even onder bedrijfsleven).

Waarom is er dan toch zoveel ontevredenheid van het MKB over het onderwijs? Zo vertelt het dossier onderwijs van het MKB ons: ‘ De aansluiting van het onderwijs op de praktijk in een mkb-bedrijf laat te wensen over. Het aantal opleidingen en opleidingsplaatsen komt niet overeen met de wensen uit de praktijk. De invulling van de opleidingen sluit onvoldoende aan bij de praktijk waardoor hbo-ers niet gelijk inzetbaar zijn.’ Wij, medewerkers van de HAN, begrijpen het niet. Iedereen kan toch altijd bij ons binnenlopen. Iedereen kan ons bellen. We hebben een ondernemersloket waar ondernemers vragen kunnen stellen. En we hebben een website waarop ondernemers kunnen zien wat we doen. Desalniettemin vertelde een Nijmeegse vriendin onderneemster mij kort geleden nog: ‘De HAN is net een burcht met een slotgracht er om heen en de ophaalbrug is omhoog. En als je al binnenkomt verdwaal je in de nissen van het gebouw.’ En een van de aanwezigen in de zaal, ik kan het niets aan doen maar het was ook een vrouwelijke onderneemster, ergert zich groen en geel aan de starheid van ons onderwijs. Waarom kan er nu alleen maar op dat moment in het curriculum een project gedaan worden? Waarom kunnen hbo’ers en mbo’ers nou zo moeilijk met elkaar samenwerken?

En ja, ik denk dat beiden gelijk hebben. Het onderwijs, alhoewel steeds beter ingesteld op de vragen van de arbeidsmarkt, is nog steeds vooral aanbodgericht. We hebben strenge eisen als het gaat om accreditaties. Verleden week nog vertelde de accreditatiecommissie aan onze bouw- en civiele techniekopleidingen dat de opleidingen te veel de oren laten hangen naar het bedrijfsleven en meer hun eigen verantwoordelijkheid moeten nemen. Laat dat nou net de opleiding zijn waarvan de vrouwelijke onderneemster, AdB, ik zal haar naam verder niet noemen, zei dat deze te weinig flexibel is voor het bedrijfsleven?

U ziet het: soms zitten wij in een spagaat. Maar we gaan niet bij de pakken neerzitten. We gaan niet alle problemen vandaag oplossen, maar we gaan wel kijken hoe we de contacten kunnen verbeteren. En vandaag doen we daar ook een poging toe door onze labfaciliteiten open te stellen voor het bedrijfsleven. We hebben zo’n 4.000 m2 aan labfaciliteiten: een uniek waterlab, het beste autotechnieklab van Nederland, een usability lab, engineering labs. En natuurlijk ook onze chemielaboratoria en plantenlabs, maar die staan in Nijmegen en krijgt u vandaag dus niet te zien.

In Brabant is de High Tech campus groot geworden doordat Philips haar laboratoria is gaan delen met andere kennispartners en het bedrijfsleven. Daardoor is Brabant ‘het’ techniekcentrum van Nederland geworden. De status van techniek in deze regio is een heel andere. Arnhem wordt vooral herkend als creatieve regio, toerisme en het centrum van de energie- en milieutechnologie. Techniek staat in onze faculteit dan ook geheel in het teken van de samenleving. Techniek die de ontwikkelingen in de regio ondersteunt. We verwachten van de regio, in dit geval specifiek Arnhem, dan ook dat zij haar gezicht laat zien aan Nederland.

Wat is het ware gezicht van Arnhem? Alleen als Arnhem duidelijk maakt waar zij voor staat kunnen wij als onderwijs daar een bijdrage aan leveren; dan kunnen we dat gezicht naar buiten versterken. Met als doel een aantrekkelijke omgeving voor studenten om te studeren. Een aantrekkelijke omgeving voor bedrijven om zich hier te vestigen. Een prachtig voorbeeld van Techniek en hoe techniek de creatieve ontwikkelingen kan ondersteunen treft u aan in het blad Inspiration dat de Bijenkorf heeft uitgegeven ter gelegenheid van haar 140-jarig bestaan. Het blad gaat over Lifestyle en Design, en alle beschreven vernieuwingen worden mogelijk gemaakt door technologische innovaties. Of het nou gaat om nieuwe materialen in intelligente kleding, agrocultuur in de stad, etalages die verlicht worden met zonne-energie, of intelligente woningen en voertuigen. Techniek is de ruggengraat van de economie, de motor van innovatie. En daarom hebben wij als hogeschool de taak voldoende ingenieurs op te leiden.

Ik ben me ervan bewust dat er vandaag maar weinig ondernemers zijn met een ingenieursachtergrond. Toch is voor u allen de techniek van het grootste belang, of u nou in de horeca werkt, in de advocatuur, de toerismebranche, of de zorg. Denk bijvoorbeeld aan de nanotechnologie in voeding, maar ook bij coatings van bijv. uw aanrecht, zodat die minder snel vuil wordt. Aan domotica in verpleegtehuizen, of medische apparatuur. Denk aan elektronische patiënten dossiers, databases met alle juridische vakliteratuur, enz. enz. Techniek is pas zinvol als die ook gebruikt wordt. Een elektronisch dossier is pas zinvol als het de advocaat werk bespaart, domotica in het verzorgingstehuis is alleen zinvol als de verzorger het knopje weet te vinden om de monitor aan te zetten, nanotechnologie in tandpasta om witte tanden te krijgen is alleen zinvol als het betaalbaar is geworden. Gelukkig heeft de HAN veel disciplines in huis. Van educatie tot economie, van zorg tot techniek. Een recent voorbeeld van zo’n mooi multidisciplinair project is de hoog-laagkapstok , waarbij de studenten van de faculteit Gezondheidszorg de vraag hebben geformuleerd en de specificaties voor de kapstok hebben gemaakt, terwijl (aankomend) ingenieurs de kapstop hebben gemaakt. Nu kan iemand in zijn rolstoel de kapstok met een knopje omlaag brengen , zijn jas ophangen, en met een knopje weer de kapstop omhoog brengen, zodat de jas niet over de grond sleept. En dat alles is in samenwerking met het MKB tot stand gebracht. Een ander voorbeeld is het project van de Faculteit Educatie dat zich bezig houdt met het opleiden van personeel in het onderwijs met voldoende praktijkkennis.

Vandaag wordt u ondergedompeld in de techniek. Maar die techniek staat dus volledig ten dienste van de samenleving. Laat u inspireren, laat u verleiden. En als u vragen hebt kunt u gewoon langskomen of de telefoon pakken. Adressen en telefoonnummers staan op de flyer. Ik beloof u, u krijgt geen robot aan de lijn, maar een mens van vlees en bloed die u verder helpt. ‘De brug tussen onderwijs en bedrijfsleven is de relatie’ begon ik deze toespraak. En deze relatie is alleen zinvol als zij wederkerig is heb ik onlangs van prof. Paul de Blot geleerd. Dat betekent dat we naar elkaar luisteren, onderwijs en MKB. Wij als HAN, en in het bijzonder de Faculteit Techniek, willen graag een plaats van samenkomst bieden waar MKB en onderwijs elkaar treffen. Om elkaar te ondersteunen: bij het opleiden van jonge mensen voor de arbeidsmarkt, het bieden van opleidingsplaatsen, het uitwisselen van kennis, het delen van ervaringen. Dat is onze droom, daarin zijn we deskundig en dat is onze passie.

Ik nodig u nu van harte uit voor de rondleiding.

Ella Hueting 16 juni 2010

(ter gelegenheid van de algemene ledenvergadering van de OKA)